donderdag 27 november 2014

Grote zillie's



                                                                        Foto: Mórocz Attila
Grote zilverreiger  Rood E81 Op het nest (mei 2012) Homorúd Hongarije.
 ( Great Egret Red E81 on the nest in Hungary)


20 jaar geleden moesten we voor een Grote zilverreiger nog een behoorlijk blokje om maar tegenwoordig zie je de soort het jaar rond. De Grote zilvers hebben in Nederland in een paar jaar tijd grote sprongen gemaakt en ook het Oldambt is in die trent niet achter gebleven. Het is in tien jaar tijd een soort geworden waar je amper nog warm of koud van word en remmen, laat staan stoppen, voor een Grote zillie doe ik al jaren niet meer. Overdag zie je op de landerijen meerdere Grote zillie's op muizen en mollen jagen maar dit is slechts een klein deel van de vogels die aanwezig zijn in de regio. In Nederland worden in de wintermaanden de slaapplaatsen van deze soort geteld en inmiddels is het aantal vogels die de slaapplaatsen bezoeken gestegen naar meer dan 4500 exemplaren, het hoogste aantal ooit geteld in Nederland. Ook in het Oldambt is de slaapplaats in de afgelopen jaren behoorlijk uit zijn voegen geknald en bij mijn laatste bezoek aan de Oldambster slaapplaats telde ik niet minder dan 128 vogels, je mag dus spreken van een goed gevulde slaapkamer. Naar de herkomst van de Grote zilverreigers was het altijd wat gissen. De meeste geringde zillie's die in Nederland werden waargenomen kwamen uit Polen en vorig jaar lukte het mij om een van deze geringde vogels, met een gele ring, af te lezen. In mijn vorige post op dit blog liet ik al even vallen dat ik een zillie had waargenomen met een oranje kleurring ( E84) en een mailtje naar Letland was genoeg om uit te vinden dat de vogel op 03-06-14 in Kanieri, Letland was geringd. Dit was pas de tweede keer dat een Letse vogel in Nederland was waargenomen en de ringer was, geheel begrijpelijk, erg blij met de aflezing. Zaterdag deed ik weer eens een rondje door de polders van noord oost Groningen en ik was benieuwd of de Letse vogel nog aanwezig zou zijn. Bij elke Grote zilverreiger stopte ik even om te kijken of het E84 was. In de Oostwolmerpolder was het bingo, met de kijker zag ik dat een van de vogels op het grasland geringd was en vlug werd de scoop op de vogel gericht. In plaats van een oranje ring met een zwarte inscriptie droeg deze vogel een rode ring met de witte inscriptie E81. In tegenstelling tot de oranje ring, die ik na een uur zweten pas af kon lezen, werd deze ring binnen een paar seconden afgelezen. Dat de codes op de ringen, E84 en E81, zo dicht bij elkaar liggen lijkt in deze puur toeval maar het brengt je wel even aan het wankelen. Rood E81 is een vogel uit Hongarije en werd op 21 mei 2012 in Homorúd, Baranya, Hongarije als jong geringd en heeft 1162 kilometer gevlogen om in het Oldambt terecht te komen. Het gissen naar de herkomst van de Grote zilvers is na het aflezen van een vogel uit Polen, Letland en Hongarije nu, volgens mij, deels beantwoord, "onze" Zillie's komen van ver, erg ver. En zo zie je maar weer dat je ook bij "gewone"soorten eens wat vaker op de rem moet trappen om onbeantwoorde vragen beantwoord te krijgen.

 
Grote zilverreiger  Oostwold. Bewijsplaatje van een in Hongarije geringde vogel.
.        ( Great Egret ) Recordshot from the Hungarian bird (E81) in the Oldambt region.
 
 

zondag 16 november 2014

Calidus of zo.


Slechtvalk  Juveniel  Dollard.                  ( Peregrin Falcon, a nice calidus look a like )

Een koe is een koe, een paard een paard en een schaap een schaap, maar wanneer is een Slechtvalk nu eigenlijk een Toendra Slechtvalk? Al een paar weken is een opvallende grote Slechtvalk aanwezig in de Dollard polders die kenmerken van deze ondersoort ( calidus ) vertoond. Met name de koptekening, en de lange vleugels, van de vogel wijken behoorlijk af van wat ik gewend ben van juveniele Slechtvalken en de vogel heeft in de vlucht veel weg van een Giervalk. normaal gesproken is de kopkap van een Slechtvalk aaneengesloten en helemaal donker maar bij deze vogel is daar geen sprake van. De valk heeft een kleinere baardstreep dan een "gewone" Slechtvalk en een lichte oogstreep, de kruin is cremekleurig. Het is dus echt een vogel om even voor in de boekenkast te duiken en voor dat je het weet zit je met de roofvogelbijbel van Forsman bij de keukentafel. In de Forsman staat te lezen dat, Juvenile Calidus are whiter below than peregrinus, with a prominent pale supercilium, a partly pale (fore) crown, a narrower moustache, and a wide and white cheek-patch. Head-pattern of juvenile calidus often bears more resemblance to juvenile Lanner or Saker than to juveniles of normal dark peregrinus, but the moustache is broader and darker, often being the most prominent feature in the head while the eye-line may be rather diffuse.


Als je de tekst van Forsman leest dan lijkt de vogel van de Dollard op een aantal punten te scoren.  Lekker kort door de bocht genomen zou je er op een zondagmiddag dus zo een calidus van kunnen kleien. De vraag blijft dan echter wel, in hoevere kan een gewone Slechtvalk op een Toendra Slechtvalk lijken en is de ondersoort in Nederland überhaubt wel op naam te brengen aan de hand van een veldwaarneming?? In een ander boek staat het antwoord op deze vragen. Het vermeld, The problem, however, is that nominate peregrinus may also produce juveniles that closely resemble the calidus race, so the positive inentification of such birds is fraught with difficulty, met andere woorden, juveniele peregrinus Slechtvalken kunnen soms verassend veel op een calidus lijken. Tja, na het lezen van dit alles ben je dus eigenlijk direct weer klaar en terug bij af. Toch is het wel goed om eens wat tijd in dit soort vogels te stoppen, al was het alleen maar om er zeker van te zijn dat alles weer in het juiste hokje geplaatst word. Een koe blijft dus gewoon een koe en zal in dit geval dus geen schaap worden.


 

Pontische meeuw    Oterdum.                                                (Caspian Gull )